Persbericht ICM 29 april 2009

Boekpresentatie Ik beken van Elise G. Lengkeek

AANDACHT VOOR ZWAAR ONDERBELICHTE ROL INDISCH VERZET

DEN HAAG – Afgelopen week vond in Grand Café Schlemmer in Den Haag de presentatie plaats van het boek Ik beken,een literair non-fictie werk dat de verbijsterende levensgeschiedenis van de Indische Ferry Holtkamp indringend en tot in finesses beschrijft. Ten overstaan van bijna honderd belangstellenden overhandigde auteur Elise G. Lengkeek het eerste exemplaar aan de vertegenwoordiger van de Indische gemeenschap, de historicus dr. Herman Bussemaker, voorzitter van het Indisch Platform.

[Verslag van een van de aanwezigen]

Bijzonder was dat na het welkomstwoord van uitgever van Ik beken, Heleen Buth van Mistral uitgevers, een trailer werd getoond met beelden van het Indisch verzet, waarvan ook Ferry Holtkamp als 14 jarige jongen deel uit maakte. Over het Indisch verzet is nauwelijks iet bekend geworden. Door verraad en de keiharde aanpak van de jappen is het slechts van korte duur geweest, In zijn dankwoord meldde Bussemaker dat in het eerste jaar van de Japanse bezetting meer Nederlanders wegens verzetsdaden geëxecuteerd werden dan in geheel Nederland in vijf jaar.

Over het Indisch verzet is unieke film in de maak van de hand van Peter Hoogendijk, waarvan de première op 15 augustus a.s. wordt verwacht.

Zichtbaar maken wat verborgen bleef voor de wereld

In haar speech verhaalde Elise Lengkeek hoe het boek Ik beken tot stand gekomen is. Dertien jaar geleden , in het herdenkingsjaar van de bevrijding, maakte ze een reportage over hem omdat hij een van de weinigen bleek te zijn die nooit bevrijding hadden gekend. Uit dat contact ontstond een jarenlange vriendschap met Ferry Holtkamp. Hij schreef haar lange brieven met verhalen en herinneringen.

Het viel haar op dat wat hij met zijn fotografisch geheugen had geregistreerd, niet in verhalen, noch in boeken of documentaires was vastgelegd. Vijf jaar geleden besloot Lengkeek daarom een boek te schrijven over zijn leven en zijn manier van overleven. Ze vertelde hoe ze er al die tijd mee worstelde om zijn verschrikkelijke ervaringen te verbinden met de andere verhalen die dit boek uiteindelijk veelmeer doet zijn dan een verzameling van rampzalige gebeurtenissen.

Haar drijfveer om dit verhaal te willen doorvertellen, verwoordde ze als volgt:

‘Ferry’s verhaal brengt aan het licht wat 60 jaar lang grotendeels verborgen is gebleven voor het oog van de wereld. Zijn authentieke getuigenis maakt zichtbaar welk leed en onrecht hem en vele anderen is aangedaan ten tijde van de Tweede Wereldoorlog en de Bersiaptijd in Nederlands Indie en daarna in Nederland, waar discriminatie wachtte en stelselmatig uitblijven van recht en erkenning door de Nederlandse overheid. Zijn levensgeschiedenis laat echter ook de immense kracht zien die vrijkomt wanneer de liefde kans krijgt haat en verbittering te verdrijven.’

Document humain voor alle Nederlanders

Dr. Herman Bussemaker nam in zijn hoedanigheid als voorzitter van het Indisch Platform het boek over Ferry Holtkamp uit naam van de Indische gemeenschap in ontvangst. ‘Met groot genoegen’ zoals hij in zijn dankwoord aangaf. Het gaat hier om een bijzonder boek, zei Bussemaker, en wel om meerdere redenen. Het universele aspect van dit boek is dat het om een ‘document humain’ gaat waarvan de reikwijdte zich veel verder uitstrekt dan de Indische gemeenschap. ‘Het probleem waar Ferry in zijn boek mee worstelt, is immers universeel. Hoe ga je als mens om met onmenselijke gebeurtenissen, gepleegd door mensen tegen mensen? Het is het probleem van de onmenselijkheid . Het is het probleem van het Kwaad’, aldus Bussemaker.

Er is nog een reden die volgens de voorzitter van Indisch Platform Ik beken interessant maakt voor een brede doelgroep, al dan niet voorzien van Indische wortels. Het verhaal van Ferry Holtkamp zet de schijnwerpers op twee aspecten van de Indische geschiedenis die zwaar onderbelicht zin gebleven. Het gaat zowel om het Indisch Verzet als om het behandelen van politieke oftewel ‘criminele’ gevangenen. Ferry werd door de Japanners veroordeeld tot celstraf in plaats van een executie en verhuisde van gevangenis naar gevangenis.’ Hij is een van de weinige Nederlandse mannen die dat is overkomen,’ aldus Bussemaker. ‘Alleen al daarom is zijn verslag van het leven van deze gevangenissen zo uniek.’

Met het uitspreken van de wens dat Ik beken de ogen zal openen van vele Nederlanders voor wat er met hun landgenoten in dat verre Azië is gebeurd tijdens de Japanse Bezetting en de Bersiap, besloot Bussemaker zijn toespraak.’ Dat aspect van de Tweede Wereldoorlog is immers hier in Nederland vrijwel onbekend bij de grote massa.’

Een van de Nederlandse gasten op de presentatie reageerde naderhand met verbijstering en schaamte: ‘Ik had er werkelijk geen idee van dat er zoveel verborgen leed is, vergeten leed dat onder ons leeft bij mensen van Indische afkomst. Kijkend naar mijn eigen vooroordelen, is het hard tijd dat er erkenning komt voor wat Indische Nederlanders hebben doorgemaakt en wat is scheefgegroeid in de beeldvorming over de geschiedenis van Nederlands Indië.’