Dichter
Poëzie pur sang
Gedichten: avonturen van de verbeelding
Een gedicht lezen is net zo avontuurlijk als er een schrijven: je begeeft je op een onbekend pad en je word om elke hoek van een nieuwe regel verrast door nieuwe perspectieven die zich openen vanuit een bepaald woord, een beeld.
Zin om mee te gaan op avontuur?
Een gedicht brengt je via stepstones van woorden, zinnen op ideeēn die nog niet eerder bij je opkwamen. Klank en ritme zetten zaken die je dacht te kennen, ineens in een heel ander licht.
“Poëzie is de kunst van het verzwijgen”, merkte dichter Gerrit Komrij (1944-2012) eens op. Met andere woorden zegt hij eigenlijk: probeer vooral niet om over beelden, emoties en situaties te schrijven, roep ze liever op. Op een iets andere manier drukte dichter Martinus Nijhoff (1984-1953) dat uit in de titel van zijn bloemlezing uit 1959: Lees maar, er staat niet wat er staat.
Het geheime leven van een gedicht
Tussen de dichtregels, in het wit waar geen woorden zijn, is er die ruimte om zelf nieuwe beelden te generen aan de hand van wat die dichtregels afzónderlijk en als geheel in jou oproepen. Als lezer, als toeschouwer en als deelnemer. Sterker nog: het is al net als met een goed verhaal: de eigenlijke schepper van een goed gedicht is de goede lezer!
Het geheime leven van een gedicht onttrekt zich ondertussen aan dit soort uitspraken. Een ook een gedicht wordt – net als een verhaal, een boek bij elke lezing een nieuwe schepping.
Poëzie: zuurstof voor de ziel
Poezie als zuurstof voor de ziel: je komt erbij op adem en je voelt kriebels tot creatieve interactie met jezelf en de wereld om je heen.
Misschien is het best bewaarde geheim van een goed gedicht wel het vermogen om verwondering op te roepen. En dat laatste is de innerlijke drive die mij altijd weer aanspoort tot het schrijven van poëzie.
Poëzie is de kunst van het verzwijgen
Lees maar, er staat niet wat er staat!
Verwondering is het verlangen naar kennis.
Wat maakt poëzie zo bijzonder?
Poezie laat zich van twee kanten kennen:
1. Vanuit het perspectief van de dichter voor wie poëzie een unieke vorm van communiceren is om de wereld te verkennen. Om uitdrukking te geven aan hun ervaringen, inzichten en verlangens op een artistieke en effectieve, maar eigenaardige manier.
2. Vanuit het perspectief van de poëzieproever, de argeloze lezer die wordt uitgenodigd om te reflecteren op een gedicht. Om te voelen en betekenis te vinden in niet-alledaagse taal. Op een manier die vaak intiem en persoonlijk is.
De zes smaakmakers van goede poëzie
- Expressie van emoties: het unieke vermogen om emoties, gedachten en ervaringen diepgaand en suggestief over te brengen.
- Beeldspraak en symboliek: om ideeën en ervaringen te communiceren voorbij de letterlijke betekenis van woorden. Dit nodigt lezers uit om dieper na te denken over de betekenis van de tekst en geeft ruimte aan eigen interpretaties..
- Ritme, klank en metrum: voegen een muzikaal element aan de taal toe, die de emotionele impact vergroot en de leeservaring verrijkt.
- Economisch taalgebruik: beperking van het aantal woorden dwingt de dichter zijn woorden zorgvuldig te kiezen. Dat leidt concentratie en verdieping.
- Diepgang en gelaagdheid: complexe ideeën in slechts enkele regels verpakt zorgen voor gelaagdheid, waardoor lezers worden uitgedaagd om dieper te zoeken naar betekenis.
- Creatieve vrijheid: dichters kunnen vrijblijvend eindeloos experimenteren met vormen, structuren en stijlen, om in alle tijden en culturen hun zelfexpressie te blijven vernieuwen.
Elise G. Lengkeek
De 10 rechten van een poëzieproever
1. Het recht om niet te lezen
2. Het recht om een gedicht op z’n kop te lezen
3. Het recht om een gedicht niet uit te lezen
4. Het recht een gedicht opnieuw te lezen
5. Het recht om zelf te kiezen wat je leest
6. Het recht om te ontsnappen aan de werkelijkheid
7. Het recht om overal te lezen
8. Het recht om lukraak door een gedicht heen en weer te wandelen
9. Het recht om hardop te lezen
10. Het recht om je smaak niet te verdedigen
Uit: Kunstenaarsgebed
…Wijs mij uw weg
van overvloed – laat me maar
dauw verzamelen voor mijn dorre grond
totdat ik barst en al
mijn dromen open –
bloedend
beeld en kleur en klank –
mijn bron mijn taal
een nieuwe wereld
zich ontsluit
Een gedicht nodig voor een speciale gelegenheid?
Er is maar één manier om erachter te komen hoe bijzonder een gedicht op maat kan zijn!
Poëzie als stilte-ruimte
Stilte is het wit tussen de woorden
- Stilte is tegenwoordig een schaars verkrijgbaar maar zeer begerenswaardig geschenk. Stilte raakt de antenne van je hart. Stilte neemt je mee naar een dieper niveau van ervaren wat er gaande is in jou en de wereld om je heen.
- Stilte is het wit tussen de woorden, het wit tussen alineas is de ruimte die de verbeelding aan het werk zet.
- Stilte toelaten is: stilstaan en luisteren. De beste opmaat voor een krachtig voorwaarts op de weg die zich opent.